Doc'Moments

Strategische intelligentie en samenwerkingsplatforms: Nieuwe perspectieven voor documentmonitoring

Monitoring en sourcing vormen de kern van de informatie- en documentatieberoepen. Juist om monitoring of economische intelligentie in verband met een samenwerkingsplatform te implementeren, werd de start-up Esprits Collaboratifs opgericht. Het samenwerkingsplatform Curebot vergemakkelijkt het werk van informatie bewaker door geautomatiseerde inlichtingenprocessen te ontwikkelen.

 Julien Duprat CEO EspritsCollaboratifs

Julien Duprat is algemeen ingenieur en business intelligence-professional en is ervan overtuigd dat collectieve optimalisatie van de informatiecyclus de sleutel is tot de prestaties van bedrijven en organisaties.

Zijn visie? Collaborative, empowering business intelligence, waarbij elke werknemer, elk beroep, elke groep zijn eigen prestaties verbetert en daarmee die van hun bedrijf, door nieuwe kennis en vaardigheden te ontwikkelen.

Overtuigd van de noodzaak om monitoring-, analyse-, prognose- en business intelligence-processen meer gezamenlijk te maken, richtte Julien Duprat Esprits Collaboratifs op, een bedrijf dat bedrijven en organisaties helpt bij het opzetten van monitoring- en analyseprocessen. Met twintig jaar ervaring in monitoring, analyse en ondersteuning van monitoringprocessen binnen bedrijven begreep Julien Duprat de beperkingen van traditionele monitoringtools en kwam hij met Curebot, het door Esprits Collaboratifs ontwikkelde professionele en collaboratieve monitoringplatform van de nieuwe generatie, dat nu door meer dan 15.000 mensen wordt gebruikt, zowel werknemers van grote concerns als starters, KMO’s, KMO’s en overheidsinstellingen.

 Arnaud TUPINIER, Chief Development Officer, Esprits Collaboratifs

Arnaud Tupinier, een gepassioneerd wetenschapper, is opgeleid als ingenieur in het Henri Mondor Ziekenhuis en ESIEE, waar hij werkte met professionals uit de gezondheidszorg en ontwikkelaars van technische oplossingen. Met een brede IT- en wetenschappelijke achtergrond wekten de opkomst van NBIC’s, IoT en AI al snel zijn interesse en leidde dit ertoe dat hij ging werken aan het ontwerp en de ontwikkeling van innovatieve tools als onderdeel van gezondheidsgerichte R&D bij de Franse Commissie voor Atoomenergie (CEA).

Zijn interesse in de digitale revolutie is niet beperkt tot de gezondheidszorg. Hij heeft een voortdurende transformatie waargenomen in de bedrijfswereld, in alle activiteiten, die zichzelf opnieuw moet uitvinden om te voldoen aan de nieuwe beperkingen die worden opgelegd door digitale spelers en het bloeiende ecosysteem van start-ups, maar ook om de kansen te grijpen die digitale technologie biedt. Om hun prestaties en concurrentiekracht te behouden en te verbeteren, moeten bedrijven hun werkmethodes herdenken en flexibeler, cross-functioneler en innovatiever worden – kortom, wendbaarder.

 Net als in de gezondheidszorg ziet Arnaud in deze voortdurende digitale revolutie een filosofie en waarden die hem diep raken: collaboratieve intelligentie, kennisbeheer, collectieve intelligentie, co-constructie, samenwerking en open innovatie zijn volgens hem de sleutel tot een nieuwe werkdynamiek, emulatie rond inclusieve processen en een gedeelde visie op de strategische doelstellingen van het bedrijf. Het was deze overtuiging die hem ertoe bracht het professionele en ondernemersavontuur van EspritsCollaboratifs aan te gaan.

Joint presentatie van Julien Duprat en Arnaud Tupinier
Download (FR)

Hoe zullen de monitoringpraktijken op sociale netwerken evolueren?

Carole Tisserand-Barthole Hoofdredacteur van de tijdschriften Bases et Netsources voor Franstalige professionals op het gebied van informatie en toezicht.

Na haar studies literatuurwetenschappen en haar licentiaatsdiploma informatica aan het ENSSIB in Lyon, trad Carole Tisserand-Barthole in 2008 in dienst bij het bureau voor economische informatie FLA Consultants als onderzoeks- en toezichtmedewerker. Vanaf dan leverde ze regelmatig bijdragen aan de tijdschriften Bases et Netsources. (https://www.bases-netsources.com/)

Of het nu gaat om strategische, concurrentie-, bedrijfs- of zelfs wetenschappelijke en innovatiemonitoring, sociale netwerken zijn essentiële bronnen geworden. De integratie van deze monitoringinstrumenten in opvolgingsprocessen is echter complex door de aard van hun inhoud, het gebrek aan wisselwerking met externe instrumenten en de beperkte zoek- en controlefunctionaliteiten.

Welke oplossingen en methodes zijn er vandaag al voor het monitoren van sociale netwerken? Hoe zal dit alles de komende jaren evolueren: zal het eenvoudiger worden om ze in de opvolgings- en analyseprocessen te integreren of juist complexer? En zullen ze nog steeds even interessant zijn voor de professionele opvolging?

Presentatie door Carole Tisserand-Barthole
Download (FR)

Het ontwerpen van een effectieve sourcing strategy voor de monitoring

Michèle Orban, Trainer en coach in bedrijfsinformatie

In haar rol als juridisch monitor en consultant heeft Michèle Orban in 2013 Veille @ttitude opgericht om bedrijven en particulieren te helpen bij het ontwerpen van een geautomatiseerd systeem voor informatiebewaking, aangepast aan hun behoeften. Gevoelig voor de gevolgen van infobesitas, omschrijft zij zichzelf graag als informatiediëtiste en hanteert ze een reflectieve benadering van het hedendaagse informatiegedrag. Bijkomend is zij eveneens docent aan de hogescholen ICHEC-ISFSC en Bruxelles-Brabant.

De keuze van de bronnen is de basis van elk monitoringsysteem. Het bepaalt de kwaliteit en kwantiteit van de verzamelde resultaten. Het is dus van essentieel belang om stil te staan bij een doeltreffende sourcing strategy; afgestemd op de behoeften. Naar welke informatie zijn we op zoek? Hoe bepalen we de mix van bronnen en zorgen we ervoor dat deze de noodzakelijke informatieperimeter dekt? Welke technieken kunnen we gebruiken om nieuwe bronnen te ontdekken? Is het mogelijk om een oogje in het zeil te houden zonder te verdrinken in de hoeveelheid aan mogelijke bronnen? Hoe kan collectieve intelligentie worden ingezet? Deze en andere vragen vormen de leidraad tijdens de uiteenzetting.

Presentatie door Michèle Orban
Download (FR)

Wat betekent documentatiebeheer vandaag in het Koninklijk Museum voor Midden Afrika?

Els Cornelissen, Hoofd van Erfgoed Department

Els Cornelissen begon haar carrière in het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in 1984 en is ondertussen :

  • Hoofd van de  de afdeling culturele antropologie en geschiedenis
  • Hoofd van de afdeling Erfgoed
  • Waarnemend hoofd van de afdeling Geschiedenis en Politiek

Ze is daarbovenop ook verantwoordelijk voor de administratieve coördinatie van de Dienst Collectie- en Archiefbeheer, en de Centrale Bibliotheek.

Deze eclectische combinatie van onderwerpen verklaart dan ook waarom zij het is die u kennis zal laten maken met de economische bibliotheekwerking van het KMMA

Als Federaal Wetenschappelijke Instelling met museum heeft het KMMA geen openbare bibliotheek met een permanentie tijdens de openingsuren en uitleendienst. De centrale en diverse deelbibliotheken zijn enkel op afspraak toegankelijk. Het zijn werkinstrumenten die aangestuurd worden door de ontwikkelingen in het lopende onderzoek en dienstverlening. De internationale context van de institutionele werking doet de vraag naar digitale toegang exponentieel toenemen, maar ook de geleid aard van het onderzoek in aard-, bio- en menswetenschappen heeft een impact op het bibliotheekwezen. Raadpleging van bibliotheken in menswetenschappen gaat vaak gepaard met vragen naar toegang tot andere informatiedragers zoals archieven, historische fotocollecties, klankopnames en collecties. Een specifiek bibliotheekbeheer met eigen beheerssystemen en personeel evolueert dan ook naar een geïntegreerd en divers documentatiebeheer.

Presentatie door Els Cornelissen
Download (FR/NL)

Virtuele Roundtable Lectuur voor mensen met een visuele beperking: stand van zaken

Wat met de toegang tot literatuur voor slechtzienden in de Federatie Wallonië-Brussel?

Michèle Dubois, Bibliothecaris Manager, Bibliotheek Brailleliga

Voorstelling van de bijzonderheden van het audioboek DAISY en het aanbod van de Bijzondere Bibliotheken, die visueel mindervaliden toegang geven tot literatuur in de Federatie Wallonië-Brussel. We vernoemen hierbij in het bijzonder de Braille League-bibliotheek, die haar lezers een collectie van meer dan 35.000 aangepaste boeken aanbiedt.
.Download (FR)

Zicht op Vlaanderen: de Luisterpuntbibliotheek en haar ervaring met het verwelkomen van een dyslectisch publiek

Saskia Boets, Directeur lezers, communicatiecollectie, Luisterpuntbibliotheek

De Luisterpuntbibliotheek is de Nederlandstalige openbare bibliotheek waar mensen die blind zijn, slechtziend of een vorm van leesbeperking hebben aangepaste boeken kunnen lenen. Haar missie is om geschikt leesvoer aan te bieden aan iedereen die tijdelijk of permanent geen gebruik kan maken van gewone boeken. We blikken terug op haar activiteiten en ervaring met het verwelkomen van een dyslectische lezerspubliek.

Download (NL)

En internationaal? Het Verdrag van Marrakesh en de ABC’s Worldwide Book Exchange Service

Luc Maumet, Bibliothecaris bij het Consortium for Accessible Books (ABC), World Intellectual Property Organization

Het Verdrag van Marrakesh faciliteert de productie en grensoverschrijdende uitwisseling van toegankelijke boeken. Dit historische verdrag werd op 27 juni 2013 aangenomen door de lidstaten van de WIPO en trad in werking op 30 september 2016 na ratificatie door 20 van deze lidstaten. De ABC Global Book Exchange Service is een initiatief om het Verdrag van Marrakesh op operationeel niveau te implementeren. Deze internationale interbibliothecaire dienst biedt deelnemende organisaties de mogelijkheid om hun collecties gratis uit te breiden in het kader van een uitwisselingsovereenkomst met bibliotheken in andere landen.

Download (FR)

Beheer van digitale data bij KBR

Julie Birkholz
Dr. Julie M. Birkholz is universitair docent Digital Humanities bij Universitiet Gent en hoofd van het Digital Research Lab van KBR. Haar onderzoeksexpertise ligt op het gebied van historische sociale netwerkanalyse. Van 2017 – 2020 was ze DH Fellow bij het ERC Agents of Change Research-project WeChangEd, dat onderzoek deed naar de historische netwerken van vrouwelijke redacteuren, tijdschriften en organisaties in Europa, evenals de research data manager voor de gekoppelde open data van de bibliografische informatie van deze redacteuren. Van 2014 – 2017 was ze postdoctoraal onderzoeker bij het Centre for Higher Education Governance Gent, waar ze onderzoek deed naar de identificatie van sociale netwerken door middel van webdata. Ze is gepromoveerd in organisatiewetenschappen aan de Vrije Universiteit Amsterdam, Nederland. Aangezien de studie van netwerken, zowel de theorie als de methoden, disciplines overschrijdt, is haar onderzoek inherent interdisciplinair.

Sally Chambers
Sally Chambers is onderzoekscoördinator van KBR’s data.kbr.be project & Digital Humanities Research Coordinator bij het Ghent Centre for Digital Humanities. Ze is ook de dagelijkse coördinator van de Belgische deelname aan DARIAH, de Digital Research Infrastructure for the Arts and Humanities. Het doel van DARIAH in België is om een duurzaam dienstenportfolio aan te bieden ter ondersteuning van digitaal onderzoek in de kunsten en geesteswetenschappen. Ze heeft een BA in Literatuur met Psychologie, een MA in Culturele Studies en een postgraduate kwalificatie in Information Services Management.

 Digital Research Lab

Het KBR Digital Research Lab dient om tekst- en dataminingonderzoek naar de diverse, meertalige gedigitaliseerde en born-digital collecties van KBR te vergemakkelijken. Dit omvat o.a. het ondersteunen van de digitale toegang van tekstuele bronnen, het stimuleren van (her)gebruik en onderzoek van deze digitale bronnen, data en metadata van deze collecties. Het Lab wil een plek zijn voor digitaal onderzoek en experiment. Het geeft advies en ondersteuning bij het realiseren van deze digitale projecten. Hierbij ligt de focus op het gebruik van computationele methoden zoals tekst- en datamining en Digital Humanities-onderzoek naar de collecties van KBR.

DATA-KBR-BE

Het project DATA-KBR-BE is een interdisciplinaire samenwerking tussen experten in cultureel erfgoed, digital humanities-onderzoekers en datawetenschappers. Het is de bedoeling om toegang op dataniveau aan te bieden tot de gedigitaliseerde en born-digital collecties van KBR, in het kader van Open Science. DATA-KBR-BE zal de bestaande ICT-infrastructuur van KBR optimaliseren. Zo stimuleert het project een duurzame toegang op dataniveau tot de gedigitaliseerde collecties, specifiek voor onderzoek in de digital humanities.

Joint presentatie van Julie Birkholz en Sally Chambers 

Download (EN)

Johan Vandendriessche is advocaat gespecialiseerd in ICT-recht, privacy, verwerking van persoonsgegevens en intellectuele eigendom. Hij is ook Partner bij Affluo Advocatenkantoor.
Erika Ellyne is advocate gespecialiseerd in het recht van nieuwe technologieën. Ze werkt bij Ariga, maar ze begon haar professionele carrière als wetenschappelijk onderzoeker bij de VUB in de domeinen: intellectuele eigendom, bescherming van gegevens en mededingingsrecht.

De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) bevat specifieke bepalingen die het verwerken van persoonsgegevens voor archiefdoeleinden, voor doeleinden van wetenschappelijk en historisch onderzoek en voor statistische doeleinden kunnen faciliteren. Mr. Johan Vandendriessche overloopt de mogelijkheden, de gunstmaatregelen en de beperkingen die werden voorzien in de AVG en in de daaruit voortvloeiende nationale wetgeving.

Dezelfde AVG garandeert ook het recht om vergeten te worden en het recht op permanente uitwissing van gegevens. Dit laat burgers toe niet achtervolgd te worden door fouten uit het verleden die uitvergroot worden door Google. Mr. Erika Ellyn legt in de eerste plaats het ontstaan en de context van deze rechten in de AVG en de fundamentele rechten uit. Daarna gaat zij dieper op de ontwikkeling van de rechtspraak en de werking van het recht op vergetelheid, alsook op uitwissing van gegevens gekoppeld aan het beroep van documentalist.

Présentatie dooor Erika Ellyne
Download (FR)

 

Présentatie  door Johan Vandendriessche
Download (NL)

Bibliothecarissen in projectmodus: een terugblik op het ontwerp van een grote bibliotheek in Frankrijk

Emilie GARCIA GUILLEN, doctoraat in de sociologie, Université libre de Bruxelles

De door de spreker gepresenteerde thesis onderzoekt een project voor het ontwerp van een grote bibliotheek in een recent opgerichte Franse metropool, die een vlaggenschip moest worden op het gebied van cultuur op de schaal van de agglomeratie.  De inzet van deze grote bibliotheek, die een “drager van betekenis en toekomst voor de inwoners” zou moeten zijn, is voor de verkozenen dan ook in verschillende opzichten van groot belang (dynamiek van het cultuurbeleid, imago van de stad, invloed van de metropool, …). Het onderzoek kijkt meer specifiek naar de activiteit van bibliothecarissen die aan deze bibliotheek werken, “in projectmodus”.

Hieronder de samenvatting van de thesis van Emilie Garcia Guillen

Download (FR)

Reprobel en het auteursrecht: nieuwe perspectieven

Kurt Van Damme, Head of Sales (Private) legal & International, Reprobel
Prof. Vincent Cassiers, Docent, UC Louvain

Reprobel vertegenwoordigt Belgische auteurs en uitgevers van boeken en magazines die literair, informatief, wetenschappelijk of professioneel kunnen zijn, van persartikelen, foto’s, illustraties of andere beeldende of muzikale werken (met uitzondering van partituren). Reprobel vertegenwoordigt ook, via meer dan 35 representatie-overeenkomsten, een omvangrijk buitenlands repertoire. Reprobel beheert, als centraal contactpunt, de wettelijke vergoeding voor “reprografie” (fotokopies), maar biedt ook een gecombineerde licentie, die met name prints, scans, digitale reproducties, elektronische interne en externe communicatie, powerpointpresentaties en het digitaal archiveren van beschermde werken omvat.
Kurt Van Damme heeft Reprobel voorgesteld in het kader van het Intellectuele eigenschap

Download (FR)

Na deze presentatie heeft Prof Vincent Cassiers elke vragen betreffende de reprographie voorgesteld

Download (FR)

De complexiteit van de openheid: Debat over de toekomst van Open Science

Sara Decoster: Stafmedewerker Open Science, KU Leuven

Toen Stevan Harnad in 1994 suggereerde dat onderzoekers hun publicaties gratis beschikbaar zouden maken voor allen, was dit, in de woorden van de betrokkene zelf een “subversief voorstel”. Vandaag is open science alomtegenwoordig in de academische wereld. Intussen is het een prioriteit geworden voor de Europese Commissie, die de principes ervan oplegt aan de onderzoekers die zij financieert.

En gaat alles dan goed? Niet noodzakelijk. Niet zo lang geleden kon het debat in grote lijnen samengevat worden als een tegenstelling tussen enerzijds schraapzuchtige uitgevers, die, voortgedreven door winstbejag, afstotelijk hoge abonnementsprijzen oplegden, en anderzijds de universiteiten, die argumenteerden dat wetenschap voor iedereen toegankelijk moet zijn, zowel voor minder gegoede onderzoekers, die misschien in een ontwikkelingsland werken, als voor de belastingbetaler.

Vandaag spelen uitgevers het spel van open science volledig mee, maar ze trachten nog steeds hun voorwaarden op te leggen. Het is niet uitzonderlijk dat een onderzoekers zijn artikel voor iedereen mag open stellen, op voorwaarde dat hij een paar duizenden euro’s aan “publicatiekosten” betaalt. Aangezien het hier om een zeer lucratief businessmodel gaat, zijn er “roofuitgevers” verschenen. Zij proberen onderzoekers te verleiden om in een nepwetenschappelijk tijdschrift te publiceren, dat online gezet wordt zonder dat de essentiële peer review etape gevolgd wordt.

Open science issues zijn dus heel wat complexer geworden dan ze vroeger waren. Daarbij komt nog dat het toepassingsgebied van open science zich vandaag niet meer beperkt tot artikels, maar gaat over de hele wetenschapscyclus, o.a. over data. Het openstellen van andere vormen van wetenschapsoutput gaat evenwel gepaard met specifieke problematieken. Data bijvoorbeeld kunnen niet systematisch voor iedereen opengesteld worden zonder voorwaarden. Het geval van persoonsgegevens volstaat om dit aan te tonen.

Dit Doc’Moment heeft tot doel om te reflecteren, en vooral, te discussiëren over deze nieuwe issues.

Download(NL/FR)

Persfotografie bij Agenstschap Van Parys

Nico Gastmans, Manager Persagentschap Van Parys. Hij heeft met CEGESOMA de teentonstelling van de 75ste verjaardag van de bevrijding van Brussel georganiseerd

Het Persagentschap Van Parys : een echte instelling in de geschiedenis van de  fotografische pers sinds 1918. Germaine Van Parys was een pionier in haar domein. Ze was de eerste vrouwelijke persfotografe en was toonaangevend in een vakgebied dat overwegend mannelijk was. Ze begint haar activiteiten als fotografe in 1918 en sticht daarna het persagentschap dat haar naam draagt. Bijgevolg neemt ze de archieven die gefotografeerd werden gedurende de jaren waarin ze met een contract werkte weer op. Ze wordt bekend door haar contracten met diverse bedrijven, en door haar banden met de koninklijke familie en artistieke milieus. Het agentschap komt onder leiding van Odette Derèze te staan in het begin van de jaren ’60 en vindt aansluiting bij een internationaal netwerk. Het agentschap wordt een naamloos vennootschap in 1983 en ontwikkelt zich verder door zich ook op stockfotografie te richten. Tom en Nico Gastmans die het agentschap hebben overgenomen beheren een patrimonium van 35 000 foto’s op glasplaten, 750 000 kleurennegativen en 750 000 kleurenpositieven.

Download (FR)

Beheer van de digitale documentatie bij KIK

Erik Buelinckx, Onderzoeker en projectverantwoordelijke, Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK)
Julie Mauro, Documentaliste, Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK)

Het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium is één van de 10 wetenschappelijke instellingen onder de bevoegdheid van de Federale Minister voor Wetenschapsbeleid. Het staat in voor de documentatie, wetenschappelijke studie, conservatie en valorisatie van het artistieke en culturele patrimonium van het land. Eén van de belangrijkste opdrachten van het Instituut is het samenstellen van een inventaris van de werken op fotografische of numerieke drager en deze toegankelijk maken voor het publiek.

Met iets meer dan 1 miljoen negatieven wordt deze collectie gedigitaliseerd, geïdentificeerd en intern opgeslagen door de Cel Digitalisering, die in 2013 werd opgericht in het kader van het DIGIT-project van Belspo. De collectie is toegankelijk via de website BALaT (http://balat.kikirpa.be).

Het Digit-project beoogt ook de digitalisering van het grote aantal interventiedossiers van het KIK. Dit fonds dat teruggaat tot de jaren ’40 en nog steeds groeit, is de weerspiegeling van de geschiedenis van de conservatie-restauratie van het kunstpatrimonium van België.

Daarnaast ontwikkelt het KIK in samenwerking met andere nationale en internationale instellingen een “data management” project: HESCIDA (Heritage Science Data Archive) om de veelheid aan heterogene informatie die door onze wetenschappers wordt  gecreëerd, te verzamelen en te delen.

Download (FR-NL)