Doc'Moment
Een nieuwe kijk op monitoring
Doc’Moment: het ABD-BVD-Studiemoment – Donderdag 29 septembre 2022 (14:00 – 16:30)
Hoe zullen de monitoringpraktijken op sociale netwerken evolueren?
Carole Tisserand-Barthole, Hoofdredacteur van de tijdschriften BAdd Newases en Netsources voor Franstalige professionals op het gebied van informatie en toezicht.
De keuze van de bronnen is de basis van elk monitoringsysteem. Het bepaalt de kwaliteit en kwantiteit van de verzamelde resultaten. Het is dus van essentieel belang om stil te staan bij een doeltreffende sourcing strategy; afgestemd op de behoeften. Naar welke informatie zijn we op zoek? Hoe bepalen we de mix van bronnen en zorgen we ervoor dat deze de noodzakelijke informatieperimeter dekt? Welke technieken kunnen we gebruiken om nieuwe bronnen te ontdekken? Is het mogelijk om een oogje in het zeil te houden zonder te verdrinken in de hoeveelheid aan mogelijke bronnen? Hoe kan collectieve intelligentie worden ingezet? Deze en andere vragen vormen de leidraad tijdens de uiteenzetting.
Het ontwerpen van een effectieve sourcing strategy voor de monitoring
Michèle Orban, Trainer en coach in bedrijfsinformatie
De keuze van de bronnen is de basis van elk monitoringsysteem. Het bepaalt de kwaliteit en kwantiteit van de verzamelde resultaten. Het is dus van essentieel belang om stil te staan bij een doeltreffende sourcing strategy; afgestemd op de behoeften. Naar welke informatie zijn we op zoek? Hoe bepalen we de mix van bronnen en zorgen we ervoor dat deze de noodzakelijke informatieperimeter dekt? Welke technieken kunnen we gebruiken om nieuwe bronnen te ontdekken? Is het mogelijk om een oogje in het zeil te houden zonder te verdrinken in de hoeveelheid aan mogelijke bronnen? Hoe kan collectieve intelligentie worden ingezet? Deze en andere vragen vormen de leidraad tijdens de uiteenzetting.
De presentaties zullen in het Frans gebeuren
Plaats: KBR – Concert zaal (4de verdieping)
Kunstberg 28
1000 Brussel
Gratis voor leden (niet leden betalen €25)
“Tussen management en elektronische archivering: een paar essentials”
door Sébastien Soyez, Archiviste – Chef de travaux au sein du Service DIGI-P@T, Préservation & Accès numériques (Archives de l’État) & Collaborateur scientifique au Centre de Recherche Information, Droit et Société (Université de Namur, Faculté de Droit)
De spreker zal ingaan op de juridische, organisatorische en technische aspecten bij de invoering van een projectmanagement inzake elektronische archivering.
“e-depot en digitaal archiveren”
door Alexander Stierman, directeur de Picturae Belgique, division de Picturae Group (Pays-Bas), entreprise spécialisée dans la digitalisation, la conservation numérique et la valorisation du patrimoine.
Digitaal archiveren in een e-depot is meer dan een kwestie van techniek. Het gaat ook om afspraken en organisatie. We staan stil bij de problematiek van digitale duurzaamheid en bekijken waaraan een e-depot zou moeten voldoen. We bekijken onder meer het OAIS-model en nemen een casus waarbij het e-depot van een organisatie werd geanalyseerd door externen.
Woord vooraf
Sommigen gaan vissen als vrijetijdsbesteding, anderen fietsen of reizen naar het andere eind van de wereld. Ik doe patchwork[i]. Dat is niet echt een kunst, misschien meer een ambacht. Toch ben ik getroffen door het aantal mensen dat zich ermee bezighoudt, en vooral ook door de evolutie van de resultaten, zowel qua kwaliteit als op creatief vlak. De techniek is van Europese oorsprong, maar is verspreid geraakt in de Verenigde Staten, waar ze geëvolueerd is van het zuiver utilitaire naar een vorm van expressie. Sinds 1998 biedt de American Library Association plaats aan de groep van Biblioquilters, waarvan de werken tentoongesteld worden op de conferenties van de organisatie en geveild worden om beurzen te financieren. Ik ben het gewend om tentoonstellingen te bezoeken, en ik denk dat de Belgische productie een zeer respectabel niveau heeft. Toen ik in 2012 de jaarlijkse tentoonstelling van de Belgische Quilters Vereniging bezocht, voelde ik me erg aangesproken door Histoire de bulles van Marie-Rose Bruyneel, het werk dat op de cover stond van ons tijdschrift in maart. De quilt[ii] verwees duidelijk naar de financiële zeepbel, maar verbeeldde voor mij ook de ongecontroleerde aanwas van informatie, het opzwellen van kleine zeepbelletjes die steeds dikker worden en dan uit elkaar spatten zonder wezenlijke sporen na te laten en het werk van de documentalist bijzonder bemoeilijken.
Toen kwam ik op het, misschien een beetje gekke idee om het redactiecomité voor te stellen de covers van 2014 te illustreren met foto’s van verschillende quilts die verband houden met ons beroep.
Op die manier werden naast Histoires de bulles, ook Bla-bla van Rita Bos, Laser quilt van Duffy Indeherberg en Post-it van Monique Gilbert uit een aantal quilts gekozen.
Bla-bla is klassiek van vormgeving en bestaat uit zeer geordende geometrische elementen gemaakt van stukjes stof bedrukt met tekst. Doet dat niet denken aan de droom van Otlet en Lafontaine? Laser quilt refereert uiteraard naar de technische kant van informatie- en communicatietechnologie. En symboliseert Post-it, met zijn kleine vierkantjes waarop tekeningen staan die ergens ook summiere berichten zijn, misschien web 2.0?
Misschien ziet u in deze afbeeldingen niet meer dan wat ze in wezen zijn: kleine stukjes stof in alle kleuren. Of misschien vindt uw verbeelding, geprikkeld door nieuwsgierigheid, een andere betekenis dan wat ik erin zie? Hoe het ook zij, we hopen dat ons doel bereikt is als u met de glimlach kijkt naar deze korte onderbreking van onze anders zeer serieuze coverfoto’s. Enjoy…
Simone Jérôme
[i] Definitie: Patchwork. In: Wikipedia [online], 18 april 2014 (geraadpleegd op 18 mei 2014), <http://nl.wikipedia.org/wiki/Patchwork>.
[ii] Een quilt is een stuk textiel dat normaal bestaat uit drie lagen, waarvan de bovenste uit één stuk stof kan bestaan, maar meestal samengesteld is uit kleinere stukjes. De drie delen, met een gewatteerde tussenlaag en een stoffen achterkant, worden samengenaaid door de techniek van quilting waarbij de steken de drie lagen doorkruisen en siermotieven vormen.
Informatie overload en het risico op burn-out
Luc SWINNEN, Stressdokter
Informatie overlast is een moderne kwaal. Sommige mensen zijn er zelfs verslaafd aan. Cyberverslaving noemen we dat. Maar onze hersenen zijn er niet op voorbereid en daarom kunnen we allerlei kwalen en klachten ontwikkelen. In dit artikel beschrijven we die klachten en de manier waarop ze ontstaan. Want onze hersenen kunnen al die informatie niet aan. In onze hersenstam ligt een gedeelte dat enorme stress kan opwekken. Dit deel schiet in actie bij elke bedreiging. Dan vuurt het adrenaline en cortisone af. Informatie waar nog geen gepast gevolg aan werd gegeven wordt ook als een bedreiging gezien. Daarom moeten we steeds goed uitkijken en de berg aan informatie tot een minimum beperken. We moeten echt niet alles weten. Na een grondige selectie zorgen we er best voor dat alles netjes geklasseerd is en dat we weten of er een actie dient te volgen. Want dan krijgen we een fris voorhoofd, ontspannen hersenen en zo kunnen we een burn-out vermijden. In het artikel gaan we even in op het Rashomon en het Zeigarnik effect.
L’utilisation de DOCUPOLE et les défis de son passage en MOOC
Sébastien BLONDEEL, Assistant, Université Libre de Bruxelles – Archives & Bibliothèques
DOCUPOLE, is een online introductie tot het opzoeken van informatie. Deze cursus is voornamelijk gericht op studenten hoger onderwijs en werd in 2007 ontwikkeld door een groep bibliothecarissen van de Pôle Universitaire Européen de Bruxelles Wallonie. Het instrument wordt vooral gebruikt bij het maken van werkjes in het kader van vakken, maar het gebruik ervan gaat in dalende lijn. De analyse van de online tests die geïntegreerd zijn in de cursus toont trouwens een verandering aan in de zoekvaardigheden van de doelgroep. Aangezien een Europese instelling van Open Education bovendien suggereerde om van DOCUPOLE een MOOC (Massive Online Open Course) te maken, plaatst deze vaststelling de ontwikkelaars van de cursus voor grote uitdagingen: de inhoud moet actueler en interactiever worden, terwijl de pedagogische aanpak opener moet worden om de zaakvaardigheden aan te scherpen van de “Google-generatie”, die vandaag in de meerderheid is bij het publiek van het universitair onderwijs.
Réseaux sociaux numériques : Quels enjeux pour les bibliothèques ?
Kouassi Sylvestre KOUAKOU, Enseignant, Institut pour la Promotion des Arts Conservatoires ; Doctorant en Information et Communication sous la direction de Françoise D’Hautcourt (Chargée de cours et Directrice du Centre des Technologies au service de l’Enseignement)
Dit artikel heeft vooral tot doel om het belang en de implicaties te duiden van de aanwezigheid van bibliotheken op digitale sociale media. We geven aan dat dit krachtige platformen zijn, waarlangs de bibliotheek haar publiek kan uitbreiden en bepaalde collecties in de verf kan zetten en een grotere zichtbaarheid geven. Bovendien kunnen bibliotheken zo in deze “volledig digitale” wereld een bestaan krijgen en hun imago verbeteren door zich een “digitale existentie” uit te bouwen. Anderzijds houdt de betrokkenheid van bibliotheken bij sociale media ondanks alle voordelen ook bepaalde risico’s in, bijvoorbeeld door aanwezig te zijn op platforms die toebehoren aan privé- of commerciële bedrijven. Desondanks is het aan te raden dat de bibliotheek niet bezwijkt door deze enkele risico’s, maar overvloedig en voorzichtig alle kansen en mogelijkheden benut die digitale sociale media bieden.
Bibliothécaire ou documentaliste ? Professionnel(le) de l’I&D !!
Guy DELSAUT, Administrateur, Association belge de Documentation (ABD-BVD)
Avec la participation du Conseil d’administration de l’ABD-BVD
Bibliothecaris of documentalist? I&D-professional!!
Guy DELSAUT, Bestuurder, Belgische Vereniging voor Documentatie (ABD-BVD)
Met de medewerking van de Raad van Bestuur van de ABD-BVD
Vertaald door Dominique VANPÉE, Bestuurder, Belgische Vereniging voor Documentatie (ABD-BVD)
Met de evolutie van technologieën zijn de beroepen van bibliothecarissen en documentalisten veranderd en erg divers geworden, waarbij er steeds meer ruimte kwam voor het beroep van informatie- en documentatieprofessional. Dit artikel probeert deze hele diversiteit te duiden. Die diversiteit maakt ook de rijkdom van ons beroep uit, of het nu gaat over functietitels, over plaatsen het uitgeoefend wordt, het publiek waar de professional zich tot wendt, de taken die hij vervult of over de talrijke noodzakelijke competenties. Opperbest een functie die in de eerste plaats een dienst verleent aan een publiek, in een maatschappij waarin informatie alom tegenwoordig is. De wereld evolueert, ons beroep ook…
Verslag
De “Médiathèque” à “Point culture” : Explication d’une évolution
François-Xavier VAN CAULAERT, Bibliothécaire, Réseau des bibliothèques et des ludothèques de Watermael-Boitsfort
SPECIAAL NUMMER
Inforum 2013
Infoverload: (no) surcharge to pay
Woord vooraf
In ons leven hebben wij allemaal terugkerende gelegenheden waar we vol ongeduld op wachten, momenten die we voor geen geld zouden willen missen. Voor sommigen zal dat de verjaardag van een petekind zijn, voor anderen de eerste dag van de solden of de finale van de Super Bowl. Op professioneel vlak hopen wij bij de ABD-BVD dat het Inforum één van die gelegenheden is waar u op wacht.
Wij nodigen u jaarlijks uit in hartje Brussel, in de Koninklijke bibliotheek, voor een studiedag vol lezingen… Maar er is meer dan dat! Want het Inforum is natuurlijk een gelegenheid om bij te leren over een beroepsgebonden onderwerp, maar het is ook een ontmoetingsplaats waar banden gesmeed kunnen worden tussen professionals, om te praten, om te discussiëren met vakgenoten. En verder vindt men zijn oude klasgenoten terug, vroegere collega’s, oude leraren die men soms lang uit het oog verloren had… De pauzes en walking lunch lenen zich tot deze vorm van networking die zoveel gezelliger is dan sociale media. In 2013 gaven trouwens meer dan 50% van de respondenten in het evaluatieformulier aan naar het Inforum gekomen te zijn voor de contacten.
Als ik het hier over het Inforum heb, is dat natuurlijk omdat dit nummer eraan gewijd is. Het herneemt een bijdrage van de meeste sprekers die aanwezig waren op de editie van 2013 over information overload[1]. Dit geeft degenen die niet konden komen de gelegenheid om spijt te hebben dat ze niet aanwezig konden zijn, maar vooral om toch het onderwerp te verkennen. En voor wie in de zaal zat, brengt dit nummer wat hij of zij gehoord heeft in herinnering, maar het voegt ook iets toe: een mondelinge presentatie is immers niet hetzelfde als het schrijven van een artikel.
Terwijl u deze pagina’s leest zet de groep Inforum zich schrap om de editie van 2014 te organiseren, die zal plaatsvinden op 5 juni en handelt over thema’s i.v.m. de veiligheid van gegevens. Wij hopen natuurlijk dat u op de afspraak zal zijn, dat u een interessante dag mag beleven en aangename ontmoetingen kan hebben.
Guy DELSAUT
[1] Wij willen ook vermelden dat het artikel dat volgt op de presentatie van Luc Swinnen Sociale media, informatie overload en energietekort. Burn out vermijden en opnieuw plezier krijgen in het werk zal verschijnen in het volgende nummer van Bladen voor documentatie.
Surcharge informationnelle en entreprise : L’infobésité, réalité ou illusion ?
Caroline SAUVAJOL-RIALLAND, Maître de conférences, Université catholique de Louvain (UCL) et Sciences Po Paris; Fondatrice, So Comment
Tegenwoordig ontvangen we meer informatie dan verantwoord om zonder invloed te blijven op de werkdruk. Information overload heeft dan ook een grote impact op de dagelijkse werking van ondernemingen. We zijn daarbij zowel een eerste slachtoffer als een eerste plichtige bij het steeds meer willen informeren en communiceren … In een numerieke wereld is alles zien en dan nog kunnen verwerken echter een utopie. Het is evenwel mogelijk om een information overload te beperken en om een manier te vinden om ermee om te gaan. Er bestaan hiervoor technologische of methodologische oplossingen, organisatorisch en collectief. Ze dienen wel te kaderen binnen de specifieke bedrijfscultuur, in het belang van elkeen binnen de organisatie te zijn en gesteund te worden door het topmanagement.
De rol van de bibliotheek in tijden van information overload
Sara DECOSTER, Bibliothecaris, Université de Liège (ULg)
Dit artikel gaat in op de rol die de bibliotheek kan spelen in tijden van information overload. Het vertrekt van de twee basiscomponenten van information overload: een objectieve toevloed aan gegevens en de manier waarop deze verwerkt worden door de gebruiker. De combinatie van beide factoren leidt er vaak toe dat gebruikers voor een gemakkelijkheidsoplossing kiezen, waarbij soms meer belang gehecht wordt aan snelle toegankelijkheid van informatie dan aan de kwaliteit. Om de gebruiker te helpen in diens omgang met de constante toevloed aan gegevens kan de bibliotheek een tweeledige rol spelen. Om de constante dataflux te beheren biedt de bibliotheek eerst en vooral technische hulpmiddelen aan. De recente ontwikkeling van discoverysystemen kan in dat licht gezien worden. Deze instrumenten zijn zeer duidelijk “user based” en bieden een extreem eenvoudige zoekinterface aan, die overigens toelaat om meerdere bronnen tegelijk te ondervragen. Ten tweede investeert de bibliotheek in de informatievaardigheden van de gebruiker. Communicatie is daarbij essentieel om het subjectieve probleem van information overload te verhelpen.
Information Overload: A Problem Of The Ages
Jonathan B. SPIRA, Chief Analyst, Basex
In 2010 kostte information overload de Amerikaanse economie $997mld en er is geen enkel signaal van enige ommekeer. Inderdaad worden er nog steeds nieuwe en innoverende hulpmiddelen ontwikkeld, toegejuicht als “the next big thing” toch tevens het probleem van information overload aanwakkeren. Information overload heeft ertoe geleid dat mensen niet meer in staat zijn om hun ideeën en gedachten te beheren, om te overwegen en zelfs om te redeneren en te denken. Veel e-mailverkeer, een “send and reply” dat dagen of weken aansleept, kan dikwijls worden opgelost met een telefoontje van enkele minuten. Individuele kenniswerkers en ondernemingen kunnen de impact verminderen, een eerste stap is eenvoudig en duidelijk: zich bewust worden van het probleem.
Informatie en communicatie zijn gratis, maar een ongezonde informatiecultuur kost handenvol geld
Jan VANTHIENEN, Gewoon hoogleraar, KU Leuven – Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen, Onderzoeks-groep Beleidsinformatica
Informatie en communicatie gaan hand in hand. Met de moderne middelen voor het opzoeken, opslaan en verzenden van informatie lijkt het alsof we zonder veel moeite geïnformeerd kunnen zijn over alles wat we nodig hebben, en alsof het dagelijks werk dus eenvoudiger, sneller en enorm veel productiever wordt. Dat is natuurlijk ook zo. Maar dat ontslaat ons niet van de verantwoordelijkheid om de zaken goed te organiseren. Zonder een doordachte informatiecultuur, is de productiviteitswinst een illusie en zitten we met zijn allen hopen tijd te verliezen.
Verslag
Facebook : Comment les professionnels de l’info peuvent-ils en profiter ?
Arnaud SEEUWS, Documentaliste, Centre Antipoisons ; Administrateur, Association Belge de Documentation (ABD-BVD)
Verslag
Quand tout le monde s’en mêle : Hyper-information ou hyper-désinformation
Guy DELSAUT, Rédacteur en chef des Cahiers de la documentation, Association Belge de Documentation (ABD-BVD)